فهرج یزد روستایی با سرگذشت عجیب
تاریخچه روستای فهرج یزد
روستای فهرج از توابع بخش مرکزی شهرستان یزد است که در ۲۲ کیلومتری جنوب شرقی یزد و توی مسیر جاده یزد – بافق قرار گرفته است. قدمت این روستای تاریخی به قبل از پیدایش اسلام برمی گردد. آثاری که توی فهرج پیدا شده، ثابت می کند که این روستا قدمت زیاد و غنی ای دارد.
بعضی قدمت روستای فهرج رو در حدود ۵۰۰۰ سال تخمین زدن.این روستا ، دروازه الیساتیس و یکی از چهار بخش مهم و اصلی شهر تاریخی یزد قدیم بود. اسم این روستا مربوط به قبل از اسلام و گفته می شود که اسم اولیه آن «فرافر» بوده که با گذشت زمان طی قرن های چهارم و پنجم هجری قمری به «پهره» یا «پهرشت» و بعد از اون به «فهرج» تغییر پیدا کرده.
مردم فهرج به زبان فارسی با لهجه یزدی صحبت میکنند و مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. مسجد جامع فهرج، تنها مسجدِ جهان اسلام است که ساختمانش با این که این همه سال قدمت دارد، هیچ تغییری نکرده است.
مسجد جامع فهرج یزد
علاوه بر این که بین باستان شناس ها اختلاف نظر وجود دارد، اما ظاهراً مسجد جامع فهرج قدیمی‌ترین مسجد ایران می باشد. این مسجد متعلق به نیمه ی قرن یکم هجری قمری است.فهرج
مسجد جامع فهرج، مسجد بزرگی است که دو شبستان تابستانی و زمستانی دارد. منار گلی مسجد از شاخصه‌های اصلی آن به حساب می آید که از فاصله دور هم می شود آن را دید.
ستون‌های مسجد، بزرگ و مستحکم است و تزئینات معماری ای مثل ظرافت گچبری‌ها و سقف بلند اون، هر بیننده ای رو به وجد می آورد. قدمت مسجد جامع فهرج به نیمه اول قرن اول هجری مربوط می شود اما ساختمان اصلی بنا از آثار دوره ساسانیان بوده که با ورود اسلام و در اصل زمان خلافت عمر به مسجد تبدیل شده است.
آب انبار روستای فهرج
آب انبار حسینیه، یه آب انبار قدیمی است که قدمت آن به دوره‌های پیش از اسلام مربوط و در حاشیه اون مراسم تقدیس آب را برگزار می کردند. بعد از اسلام هم این آب انبار مورد استفاده قرار گرفته.
یک مسجد دیگری که داخل فهرج وجود دارد، مسجد علاقبندی هست که متأسفانه خرابه‌هایی از آن به جا مانده و گچبری‌های خیلی قشنگ و زیبایی دارد. مجموعه تاریخی شهدای فهرج در ۲ کیلومتری روستای فهرج قرار گرفته و اطراف آن آثار و ابنیه تاریخی زیادی قرار دارد. بعضی از آثار به جا مانده از دره ای که اطراف روستا وجود دارد را به قبرهای اوایل دوره اسلامی و تعدادی را به دوره‌های قبل از اسلام مربوط می دانند.
داستان حمله اعراب
یه داستان خیلی جالب راجع به روستای فهرج یزد وجود دارد که دانستن آن خالی از لطف نیست و آن این است که مردم فهرج زرتشتی بودند و بعد از حمله ی عرب ها به یزد و فهرج، اعراب، فهرجی ها رو به اسلام دعوت کردن و بهشون گفتن که یا مسلمان شوید، یا به ما خراج بدهید و یا با ما بجنگید. اهالی فهرج از اعراب مهلت خواستند تا در این مورد فکر کنند.
اما این مهلت واسه فکر کردن به پیشنهاد اعراب ازشون تقاضا نشد! بلکه مردم اون دوران فهرج، با اهالی روستای یهودی نشین خویدک و هرفته مشورت کردن و به این نتیجه رسیدن که شبانه به اعراب حمله کنند. با حمله به اعراب، عده زیادی از آنها رو به قتل رسوندند و محل خاکسپاری آنها به مجموعه شهدا معروف شده است.
قلعه تاریخی فهرج به قرون ۱۰ و ۱۱ هجری قمری منسوب شده و چشم‌انداز جذاب و زیبایی دارد. از مراسم ویژه این روستا می توان به برگزاری مجالس جشن و شادی در اعیاد ملی و مذهبی و مراسم نخل برداری و نخل گردانی در عاشورا اشاره کنیم. مراسم اهالی روستای فرهرج انقدر جالب و خاص خود آنهاست که از یزد و اطراف آن برای دیدن این مراسم می روند.
